Vormen van externe arbeid en hun juridische kaders

In België bestond nog geen bundeling van de verschillende vormen van externe arbeid en hun juridische kaders. NextConomy bracht daar samen met Federgon, HR Talents, Van Havermaet, Randstad Sourceright en Hays verandering in. ‘De Juridische Gids voor opdrachtgevers van externe talenten in België’ is een feit en werd op 3 oktober 2023 met een webinar gelanceerd.

De Juridische Gids geeft duiding aan de verschillende arbeidsvormen die er binnen ‘the extended enterprise’ terug te vinden zijn. Die ‘extended enterprise’ bestaat uit werknemers op de loonlijst van een organisatie én uit externe flexibele arbeid die niet op de eigen loonlijst van een bedrijf staat.

De gids ontstond vanuit de vaststelling dat de terminologie noch het wetgevend kader van de verschillende werkvormen helder is. Terwijl een organisatie net díe kennis nodig heeft om te beslissen welke vorm van flexibele, externe arbeid wanneer best ingezet wordt. De gids helpt organisaties om de juridische risico’s die horen bij de verschillende vormen van flexibele arbeid te vermijden.

Ontdek het webinar met de experten die meewerken aan de Juridische Gids

Project sourcing: beperkte instructies mogelijk

Ann Cattelain, CEO van Federgon, ziet een stijgende trend in project sourcing. Bedrijven hebben niet altijd de intentie om vast aan te werven. De behoefte voor een tijdelijke, goed opgeleide aanvulling op de vaste populatie bestaat echter wel.

“Bij project sourcing, waarbij een autonoom project zelfstandig uitgevoerd wordt door een externe specialist, heeft de inhurende organisatie geen hiërarchisch gezag. Het project sourcing bedrijf dient een eigen HR- en loonbeleid te ontwikkelen voor de medewerkers die zij aan inhurende organisaties outsourcen.”, benoemt ze tijdens het webinar het verschil tussen project sourcing en uitzendarbeid.

De inlenende organisatie mag binnen een zeer beperkt kader instructies meegeven rond veiligheid en gezondheid, GDPR en intellectuele eigendom. Het extern talent dient de algemene regels en instructies die belangrijk zijn voor de strikte uitvoering van het werk mee te krijgen. Dit alles vervatten in een geschreven contract waarin het project duidelijk omschreven staat, is een absolute must verzekert Ann Cattelain.

Een duidelijk contract met de juiste bewoordingen waar zo weinig mogelijk discussie over kan ontstaan is een basisvoorwaarde. – Jill Everaert

Freelancers en het risico op schijnzelfstandigheid

Jill Everaert, Operations Manager Interim Management & Project Sourcing bij HR Talents, heeft het over het groeiend aantal freelancers in België. “Een freelancer is een zelfstandige die in het kader van een dienstverlening zijn of haar expertise en diensten ter beschikking stelt van een opdrachtgever.”

Ze waarschuwt opdrachtgevers voor het risico op schijnzelfstandigheid: hierbij heeft iemand het sociaal statuut als zelfstandige maar is er weinig verschil met iemand die in loondienst aan het werken is.

De controlerende instanties beschouwen vier algemene criteria om al dan niet van schijnzelfstandigheid te spreken:

De wil van de partijen
De vrijheid van de zelfstandige om de werktijd te organiseren
De vrijheid van de freelancer om het werk te organiseren
De mogelijkheid tot hiërarchische controle.

Een vaststellen van schijnzelfstandigheid kan leiden tot een herkwalificatie van het zelfstandige contract in een arbeidscontract, boetes en sancties én het retro-actief terugbetalen van verschuldigde bijdragen aan zowel overheid (vb. sociale bijdragen) als medewerker (vb. vakantiegeld).

Ook hier geldt: een duidelijk contract met de juiste bewoordingen waar zo weinig mogelijk discussie over kan ontstaan is een basisvoorwaarde. Woorden waardoor enige relatie met een werknemer kan gelegd worden, zoals bv. loon, zijn uit den boze.

Bedrijven hebben vaak nog weinig zicht op de kosten van externe arbeid binnen de organisatie. – Elke De Loecker

Statement of Work (SOW): voordeel van duidelijke forecast

Elke de Loecker, Global Head of Enterprise Sales EMEA bij Randstad Enterprise Solutions, staat stil bij de SOW-constructie. “Een SOW (statement of work) is een document waarin je een duidelijke omschrijving geeft van een project, de projectvereisten, de verwachte resultaten, de tijdsduur, de werklocatie, de manier van betalen en het kan verschillende vormen van externe arbeid behelzen.”

Elke de Loecker is op globaal niveau in gesprek met organisaties. Ze stelt vast dat meer en meer bedrijven zich beroepen op een SOW om hun headcount onder controle te houden of voor het binnenbrengen van specifieke kennis en vaardigheden voor een bepaalde duur. “Toch hebben zij vaak nog weinig zicht op de kosten van externe arbeid binnen hun organisatie. Inkoop treedt op als facilitator, maar de eindgebruiker is te vinden in de business.”, geeft ze mee.

Een Statement of Work heeft als voordeel dat bedrijven een duidelijke forecast van een project kunnen maken omwille van de vaste projectkosten. Ze zijn bovendien gecoverd door een afgesproken eindresultaat.

Employer of Record: toekomst in Belgie?

Julie Van Kerckhoven, Jurist sociaal recht bij Van Havermaet, geeft duiding bij Employer of Record (EOR). EOR zijn ontstaan vanuit het tekort aan talent waarbij organisaties over de grenzen heen gaan zoeken naar het benodigde talent. Bij een EOR plaatst een werkgever een werknemer op een andere payroll zodat het inlenende bedrijf geen vestiging hoeft op te zetten in het land van herkomst van de medewerker.

Julie Van Kerckhoven benadrukt dat EOR in België nog niet mogelijk is. De Belgische overheden zullen op korte termijn bekijken of het hoegenaamd wel kan.

Wil je meer lezen over de verschillende vormen van externe arbeid en hun juridische kaders? Download de Juridische Gids voor opdrachtgevers voor het inzetten van extern talent in België.