Hoe kan je als freelancer je tarief verhogen?
Je houdt van je werk in een grote zelfstandige vrijheid, maar het gesprek over geldzaken voelt altijd ongemakkelijk aan? Veel freelancers herkennen deze problematiek: wat te doen als je je prijzen wil aanpassen wegens de inflatie of prijsstijgingen bij je leveranciers? Enkele beschouwingen naar aanleiding van binnengekomen lezersvragen.
Waar is je contract?
Laten we beginnen met een van de gouden regels die het vaakst wordt overtreden: freelancers die werken zonder contract. Als je bij het begin van de opdracht niet aandringt op een contract geef je meteen meerdere negatieve signalen: dat je je rechten niet kent, dat je niet echt professioneel bezig bent, dat je jezelf niet hoog inschat, dat je hopeloos op zoek bent naar om het even wat tegen eender welke prijs, …
Echt waar: zorg ervoor dat de werkafspraken en de prijs helder op papier staan. Het is van belang voor je rechtsbescherming, je intellectuele eigendomsrechten, je aansprakelijkheid, je betaalzekerheid… Met mondelinge afspraken kan je niets bewijzen of eisen als er achteraf discussies of problemen ontstaan.
Twee opties
In het geval van een contract zijn er twee mogelijkheden:
- Ofwel onderteken je een standaard die de opdrachtgever al zijn freelancers aanbiedt. Dan loont het toch om het document aandachtig te lezen en uitleg te vragen bij de bepalingen die je niet goed begrijpt of niet leuk vindt. Je mag altijd proberen een amendement of bijvoegsel voor te stellen. Je weet maar nooit. Het is niet omdat het voorgedrukt is dat je alles moet aanvaarden.
- Ofwel kan je zelf het initiatief nemen en zelf een contract voorstellen. Dan moet je natuurlijk vertrekken van een of ander “freelancervriendelijk” model dat meteen de toon zet.
Onderhandelen loont
Als freelancer lever je je diensten tegen een vooraf afgesproken prijs. Je bepaalt je prijs, rekening houdend met je kostenstructuur, je overhead en je marge. Die prijs is niet alleen een essentieel element van de overeenkomst maar vaak ook het speerpunt waar veel onderhandelingen om draaien. Denk dus vooraf goed na over welke toegevoegde waarde jij je klant echt biedt. Zet dat om naar argumenten om je tariefvoorstel kracht bij te zetten. Mogelijke redenen zijn: gevarieerde ervaring, mooie referenties, bepaalde skills waarin jij uitblinkt, een specifieke methode, een grote flexibiliteit, verborgen kosten die jij moet dragen, een unieke complementariteit …
Het loont alleszins om de basistechnieken van “onderhandelen” onder de knie te hebben: onderhandelen kan je leren.
Uiteindelijk bereik je met de opdrachtgever een akkoord over de prijs en alle andere aspecten van de samenwerking. Jullie wederzijds akkoord komt in een contract terecht. Deze wilsovereenstemming geldt als wet voor beide partijen.
Hoe organiseer je een tariefverhoging?
Wil je op een bepaald moment een hoger tarief aanrekenen maar is er in je contract niets bepaald, dan moet je opnieuw gaan onderhandelen. Zeker in periodes van stijgende levensduurte is het allesbehalve motiverend dat je aan het lagere tarief moet blijven werken.
Het positieve punt is dat zoiets natuurlijk altijd mogelijk is. Op de business-to-business markt staat het je vrij om met je klanten (en leveranciers) allerlei prijsafspraken vast te leggen in een nieuwe overeenkomst of elk contract aan te passen of aan te vullen met nieuwe afspraken.
Je mag natuurlijk het spel van de machtsverhoudingen niet vergeten. Hoe sterk sta jij in een dergelijke onderhandeling? Of anders gezegd, hoeveel anderen staan er klaar en zijn in staat om meteen je plaats in te nemen aan je oorspronkelijke voorwaarden? Dan moet je opnieuw eerst je unieke waarde bewijzen.
Contractueel?
Maar kan je die verhogingen niet beter proactief in je contract zelf vastleggen? Zodat je die zonder extra gedoe meteen kan toepassen?
Advocaten gaan je dan misschien een ‘prijsherzieningsclausule’ aanbevelen. Dat is een contractueel mechanisme om de overeengekomen prijs onder bepaalde en bepaalbare voorwaarden te mogen aanpassen. Echt praktisch is het niet: vaak zijn er net te veel onduidelijkheden om van toepassing te zijn…
Verder heeft het ook weinig zin om te rekenen op een ‘imprevisieclausule’ of zogenaamde ‘hardshipclausule’. Denk daarbij aan een onvoorzienbare situatie die een zo ernstig onevenwicht doet ontstaan tussen de contractanten dat de verdere uitvoering van de overeenkomst onder onveranderde voorwaarden voor jou buitengewoon nadelig zou zijn.
Er bestaat ook geen wettelijke basis om jouw prijs contractueel te mogen aanpassen in functie van de schommelingen van de consumptie-index.
Zorg ervoor dat je je tariefverhoging goed kunt onderbouwen.
Wat je wél kan doen is gewoon een vaste periodieke prijsaanpassing voorzien. Je kan in het contract een bepaling opnemen die voorziet dat jouw prijs na een bepaalde periode met een vast percentage of een vast bedrag zal stijgen. Bijvoorbeeld jaarlijks met 2%. Als de voorgestelde verhoging te hoog is, zal je klant je er wel op aanspreken. Onderhandelen, weet je wel!
In een lang contract van onbepaalde duur kan je eveneens vaste (verschillende) prijzen vastleggen, geldig voor de verschillende jaren dat de overeenkomst loopt. Eenmaal de klant dit systeem bij de ondertekening of contractvernieuwing heeft goedgekeurd, kan je die verhoging dan automatisch toepassen op het afgesproken tijdstip.
Als je klant daar achteraf op wil terugkomen, dan kan je bij die gelegenheid ook over andere dingen onderhandelen. Want als je klant zelf vragende partij is voor een aanpassing, sta je zelf wat sterker in je schoenen en vermijd je vertragingsmanoeuvres.
Evidentie?
Het leven wordt elk jaar een beetje duurder en jij wordt elk jaar meer ervaren en productiever, niet? Daar mag dus iets tegenover staan. Een laatste tip? Geef elke klant vanaf dag 1 op verschillende manieren het signaal dat jaarlijkse tariefverhogingen echt wel deel uitmaken van je businessmodel.
Uiteindelijk wordt het leven elk jaar een beetje duurder en word jij elk jaar meer ervaren en productiever, niet? Daar mag dus iets tegenover staan.
Wees dus zeker niet bang om je tarieven te verhogen als je dat nodig en redelijk vindt. En als de klant niet akkoord gaat, dan zoek je toch gewoon een andere?
