Robotisering op de werkvloer: opportuniteit in plaats van bedreiging
Technologische innovaties zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Automatisering, digitalisering en robotisering winnen terrein. Hun impact is vaak nog ongekend. Professor doctor Amy Van Looy van UGent onderzocht de impact van robots op de werkvloer. “Het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden is een must, maar een angstcultuur creëren is niet nodig.”
Professor doctor Amy Van Looy van UGent is actief binnen een opkomende onderzoekslijn die zich richt op de impact van robotisering op de werkvloer. Met haar onderzoek brengt ze in kaart hoe robots met hoge intelligentieniveaus (i.c. met hogere sociale en cognitieve vaardigheden) een ingang vinden naar het werkleven en wat dit betekent voor white collar profielen binnen diverse sectoren en organisaties.
Steeds meer organisaties professionaliseren het inhuren van hun externe talenten. NextConomy brengt daarom een reeks met interviews rond het centrale thema ‘Women in Contingent Workforce Management’. Met deze gesprekken willen we inspireren en inzichten delen met iedereen die van ver of dichtbij betrokken is met het inhuren van externen in organisaties. In het bijzonder willen we andere vrouwen laten zien dat er boeiende loopbanen zijn in een domein dat nog relatief nieuw en onbekend is, maar dat wel toekomstgericht en van toenemend strategisch belang voor organisaties is.
Complementaire samenwerking versus invasie
Hoewel er in de media vaak angst wordt gezaaid, is dat volgens Prof. Dr. Amy Van Looy niet nodig. Mensen moeten niet vrezen voor grootschalig jobverlies. Zij ziet eerder een complementaire samenwerking tussen mens en robots in plaats van een invasie van robots. Veranderingen zullen er zijn, in zowat alle jobs, maar eerder op taakniveau dan op jobniveau.
Vraag naar ethische garanties
Prof. Dr. Amy Van Looy stelt vast dat het individu openstaat om met robots samen te werken. “Maar mensen willen wel ethische garanties krijgen”, geeft ze mee. Ze licht dit toe:
De robot mag niet de baas worden.
De mens wil de eindverantwoordelijkheid in het bepalen van wat er effectief gebeurt. Het kunnen overrulen van de robot is daarbij een belangrijke factor. De robot mag niet de baas worden.
De robot mag geen black box worden.
De respondenten van het onderzoek gaven aan de interne expertise te willen behouden en zich gewaardeerd te weten voor hun business kennis. De robot mag geen black box worden waarbij het onduidelijk is wat er gebeurt.
Geen misbruik van data.
Robots verzamelen enorm veel data. Het correct gebruiken van die data, enkel voor de vooraf bepaalde doeleinden, is een belangrijke bezorgdheid die geuit wordt.
Medewerkers voorzien van een duidelijk kader, voor zowel bedrijf als individu, biedt een antwoord op deze gevraagde zekerheden.
Duiding rond robotisering noodzakelijk
De mens zal naar de toekomst toe zeker andere vaardigheden moeten ontwikkelen. “Laat ons echter niet voorbij gaan aan het gegeven onbekend is onbemind”, roept Prof. Dr. Amy Van Looy organisaties op. Ze raadt aan om voldoende opleiding te voorzien om medewerkers wegwijs te maken in wat de robot is en kan, én hoe er mee samengewerkt kan worden.
Voorzie voldoende opleiding om medewerkers wegwijs te maken in de samenwerking met robots.
– Prof. Dr. Amy Van Looy
Ontwikkelen van digitale en innovatievaardigheden
Robots kunnen repetitieve en routinematige taken overnemen die zeer strikte en eenvoudige regels volgen. Zij kunnen herhalen maar het innovatieve denken blijft de mens toebehoren.
Dit impliceert het ontwikkelen van digitale skills als data interpretatie en conceptueel denken en innovatievaardigheden met focus op strategisch nadenken. De mens kan zich van de robot blijven onderscheiden het creëren, het kritisch analyseren van wat de robot doet en daar ook op een correcte manier over te communiceren.
Bedrijven en individuen hebben hier een rol te spelen door levenslang leren als prioriteit op de agenda te zetten. Ook voor het onderwijs ziet Prof. Dr. Amy Van Looy een rol weggelegd.
Uitdaging voor het onderwijs: innoverend totaalpakket
Bepaalde vakken als wiskunde en taal zullen altijd nodig zijn. Toch stelt Prof. Dr. Amy Van Looy zich de vraag hoe ver deze uitgediept moeten worden. “Er ligt voor het onderwijs een opportuniteit in het aanbieden van een innoverend totaalpakket waarin het ontwikkelen van vaardigheden als strategisch nadenken, multidisciplinair samenwerken, communicatie, opportuniteit denken en veranderingsmanagement een plaats krijgen.”
Robot als permanente medewerker
Prof. Dr. Amy Van Looy ziet het werken met robots binnen organisaties eerder op een permanente basis. Ze zijn een kans ter ondersteuning voor verlichting van taken. Hen inschakelen voor het opvangen van pieken binnen bedrijven is minder van toepassing. Er blijft immers een verschil tussen wat mensen kunnen en wat robots kunnen.
Om de arbeidsmarktschokken op te vangen kan een oplossing gevonden worden in het inzetten van extern talent als freelancers, uitzendkrachten, flexijobbers,… Zelfrijdende wagens kunnen hier naar de toekomst toe mogelijk verandering in brengen. Bijvoorbeeld om het werk van koeriers of chauffeurs te verlichten.
Prof. Dr. Amy Van Looy verwacht een groei van de reeds bestaande robottoepassingen. Denk maar aan het onthalen van bezoekers aan een receptie, het uitvoeren van repetitieve (administratieve) taken op een computer en het gebruik van drones. Verdere en nieuwe robotisering is niet weg te denken.
Laat ons geen angst zaaien. De mens is en blijft op de werkvloer belangrijk en robots kunnen daarin ondersteunen.
– Prof. Dr. Amy Van Looy
Voorbereiden op de toekomst zonder angstcultuur te creëren
Mens en organisatie dienen zich voor te bereiden op de toekomst. “Maar”, benadrukt Prof. dr. Amy Van Looy, “laat ons geen angst zaaien”.
Een nieuwe trend laat zich immers kenmerken door drie verschillende luiken die in balans moeten zijn om te kunnen spreken van een innovatie. Naast het technische luik en het economische luik speelt het menselijke luik een niet te onderschatten rol. Hier gaat het over de wensbaarheid bij het individu van de nieuwe trend. Vandaag wordt nog te vaak naar robotisering gekeken vanuit het technische en economisch luik. Het menselijke aspect mag in de toekomst absoluut meer aandacht krijgen.
“De mens is én blijft op de werkvloer belangrijk en robots kunnen daarin ondersteunen. Samenwerken met robots kan jobs waardevoller maken”, besluit Prof. dr. Amy Van Looy.
Vandaag wordt nog te vaak naar robotisering gekeken vanuit het technische en economisch luik. Het menselijke aspect mag in de toekomst absoluut meer aandacht krijgen.
– Prof. Dr. Amy Van Looy
Over Prof. Dr. Amy Van Looy
Prof. dr. Amy Van Looy is hoofdocent binnen de Faculteit Economie en Bestuurskunde van Universiteit Gent. Ze leidt er de cluster “Procesoriëntatie” binnen de onderzoeksgroep van Bedrijfsinformatica. Ze is ook lid van het interdisciplinaire consortium UGent @ Work. Haar interesses omvatten bedrijfsprocesbeheer, digitale innovatie en de adoptie van nieuw opkomende technologieën. Amy werd genomineerd in de top-10 voor “Young ICT Lady” door DataNews in 2014, en werd in 2020 erkend als een van de 50 meest inspirerende Belgische vrouwen in technologie door “InspiringFifty Belgium”.
