Arbeidsmigratie in de zorgsector: inspiratie-event ‘Let’s connect – Global Talent Mobility’ (VDAB)

Op 29 augustus 2024 organiseerde VDAB in Brussel het inspiratie-event ‘Let’s connect – Global Talent Mobility’. Onder leiding van – en gemodereerd door – Kitty Weyn (International Relations VDAB) wisselden experten uit het werkveld inhoudelijke ideeën uit over het thema van arbeidsmigratie. Tijdens dit event kwamen twee presentaties aan bod:

• Candice De Windt (Vlaams Zorgambassadeur) over de knelpunten in arbeidsmigratie in de zorgsector
• Frederik Gammeltoft (Agency for International Recruitment and Integration – Denemarken) over Deense beleidsprogramma’s om buitenlandse hoogopgeleide werkkrachten aan te trekken

Key note Candice De Windt

In de zorgsector woedt de “war on nurses” – maar ook naar dokters en zorgkundigen – in alle hevigheid. De strijd met andere sectoren zet extra druk op de zorgsector. Het inschakelen van arbeidsmigranten in zorginstellingen is een waardevolle piste, al moet er over gewaakt worden dat deze rekrutering op een ethisch verantwoorde manier gebeurt, met onder meer aandacht voor gezinshereniging. Als gemeenschap moeten we onze verantwoordelijkheid opnemen om dit zo correct mogelijk aan te pakken. Een voorbeeld van deze aanpak is een Vlaamse verpleegschool die samenwerkt met lokale ambassades in India om ethische vraagstukken op te lossen. Ook het project Displaced Talent for Europe (DT4E) geeft zorginstellingen de kans om ontheemden aan te werven wiens talent anders verloren gaat omdat ze de oorlog in Syrië en Palestina ontvluchtten.

Vanuit de Vlaamse overheid is een Denktank Zorg opgestart om beste praktijken rond het aantrekken van (buitenlandse) zorgkundigen uit te werken. Hierbij is het opstellen van een ethisch kader – als gids voor werving en selectie – een belangrijke stap. Ook het benutten van het volledige potentieel van Belgische werkkrachten met een migratieachtergrond is een belangrijk actiepunt.

Een ander aandachtspunt bij het aantrekken van buitenlands zorgpersoneel is om een brain drain in de landen van herkomst te vermijden. Vlaanderen – en bij uitbreiding België – wil enkel samenwerken met landen met een overaanbod aan geschoold personeel, in co-creatie en duurzaam overleg. Bij economische migratie is overheidssteun een cruciaal element!

In elk geval moeten officiële procedures voor het aanwerven van buitenlandse werknemers in de zorg transparanter en flexibeler gemaakt worden. Vandaag is economische migratie een lang, complex en versnipperd proces dat verspreid is over verschillende overheden (Dienst Vreemdelingenzaken, Departement Werk en Sociale Economie, NARIC-Vlaanderen,…). NARIC staat voor National Academic Recognition Information Centre en heeft het erkennen en onderzoeken van de (academische) gelijkwaardigheid van buitenlandse diploma’s als kerntaak. Momenteel zijn de wachttijden bij deze overheidsdienst te lang, met bovendien te weinig advies op maat van de buitenlandse gediplomeerde.

In de ideale wereld is ‘connectie’ het toverwoord: waarom kan de Vlaamse overheid niet op een structurele manier met andere landen samenwerken om een migratiepad voor zorgpersoneel te ontwikkelen? Enkele suggesties: ontwikkel een coördinatiecentrum. Investeer in (al dan niet mobiele) assessment centres in ‘International Houses’, met Single Points of Contact voor buitenlandse werknemers. Dit project kan in synergie gebeuren tussen werk, onderwijs en overheid.

Key note Frederik Gammeltoft

De Deense regering heeft specifieke maatregelen genomen om de instroom van buitenlandse zorgprofessionals te bevorderen en op die manier het personeelstekort in de zorg aan te pakken. Een belangrijke rol hierin speelt het Agency for International Recruitment and Integration (SIRI), een overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het vergemakkelijken van de immigratie van hoogopgeleide professionals uit niet-EU-landen naar Denemarken. Frederik Gammeltoft werkt als Head of Division in dit agentschap.

Denemarken trekt zorgpersoneel uit niet-EU-landen aan door middel van verschillende regelingen, waaronder het Cross-Sector Scheme (Fast Track) en het Shortage Scheme (gelanceerd in 2002). Deze regelingen zijn speciaal ontworpen om het wervingsproces te versnellen en arbeidskrachten in sectoren met een hoge vraag, zoals de zorg, snel te laten instromen.

• Cross-Sector Scheme (Fast Track): dit schema is gericht op het vereenvoudigen van het visumproces voor bedrijven en instellingen die regelmatig buitenlandse werknemers willen aannemen. Via dit programma kunnen zorginstellingen op een efficiëntere en snellere manier werknemers van buiten de EU in dienst nemen. Het belangrijkste voordeel is dat er een versnelde procedure is voor werkvergunningen en dat werknemers sneller kunnen beginnen met werken in Denemarken.
• Shortage Scheme: dit schema richt zich op beroepen waarvoor een groot tekort aan arbeidskrachten bestaat, zoals in de zorgsector. Buitenlandse werknemers met de juiste kwalificaties kunnen via dit schema eenvoudiger een werk- en verblijfsvergunning krijgen. Dit schema wordt regelmatig bijgewerkt op basis van de behoeften van de Deense arbeidsmarkt.

De Deense regering heeft ook recente wetswijzigingen goedgekeurd die gericht zijn op het versoepelen van de toelating van buitenlands zorgpersoneel. Deze veranderingen omvatten een verlaging van de salarisvereisten en de invoering van snellere procedures voor het erkennen van buitenlandse kwalificaties. Dit alles maakt het eenvoudiger voor niet-EU-zorgprofessionals om in Denemarken aan de slag te gaan.

Lees ook :

• ‘Tewerkstelling buitenlandse werknemers via uitzendarbeid garandeert goede sociale bescherming en eerlijke verloning’

• Tewerkstelling van buitenlandse werknemers in België : 6 concrete voorstellen

• “We vragen aan de overheid om meer te investeren in de erkenning van buitenlandse diploma’s”