De grootte van de arbeidsmarkt voor externe arbeid in België

Het meten van werkvormen zoals uitzendarbeid, projectsourcing en freelancing is complex, maar de groei ervan is onmiskenbaar. Ontdek hoe deze vormen van werk bijdragen aan de flexibiliteit en kracht van de Belgische arbeidsmarkt.

Hoe groot is de arbeidsmarkt voor de diverse vormen van externe arbeid in België? De vraag is sneller gesteld dan beantwoord. Er worden niet van alle werkvormen statistieken bijgehouden, of dat gebeurt gefragmenteerd, waardoor uiteraard ook geen gecumuleerd overzicht voorhanden is. Zo goed en kwaad mogelijk doen we hieronder een poging om een en ander in te schatten.

1. Uitzendarbeid

In België zijn er enkele tientallen bedrijven die uitzendarbeid organiseren. Uitzendkantoren bieden allerlei banen aan, in de meest uiteenlopende sectoren.

Uitzendkantoren moeten door de overheid worden erkend. De erkenningsvoorwaarden en -procedure behoren tot de bevoegdheid van de gewesten.

Uitzendarbeid is goed ingeburgerd in ons land en kent, op de coronadip na, een gestage groei (zie Fig.1). Dat leiden we af uit de cijfers op de website van Federgon, de sectororganisatie voor HR- dienstverleners zoals o.a. uitzendkantoren. In vergelijking met 2021 werden in 2022 in totaal 1,8% meer uren gepresteerd. De gecumuleerde omzet van alle uitzendkantoren in 2022 bedroeg €6,8 miljard, wat met de prestatie van net geen 120.000 voltijds equivalenten overeenkomt. Uitzendarbeid is enkel toegestaan voor de uitvoering van tijdelijke arbeid waarvoor er in 2022 744.649 unieke uitzendkrachten waren. Federgon stelt vast dat er meer studenten en mensen in een flexi-job worden tewerkgesteld. De periodes van uitzendwerk worden ook korter. Dat komt omdat uitzendkrachten door de schaarste sneller vast in dienst genomen worden bij bedrijven.

Fig. 1 – Evolutie van het aantaluitzendkrachten sinds 2007

2. Projectsourcing

2022 was, met een gemiddelde groei op jaarbasis van 4,4% in volume, een goed jaar voor de projectsourcing sector. De omzet steeg met ruim 8%. (zie Fig. 2). Federgon verklaart dit door de kwantitatieve en kwalitatieve schaarste aan talenten die bedrijven aanzet om alternatieve instrumenten in te zetten en andere paden te bewandelen om talent in te schakelen. ‘Projectsourcing biedt deze bedrijven een oplossing om op projectbasis extern talent in te huren.’, lezen we.

Onderstaande grafiek (Fig. 2) uit het Jaarverslag 2022 van Federgon laat in 2021 en 2022 groei zien op basis van het aantal gepresteerde uren projectsourcing per dag. Het aantal gepresteerde uren per dag zat in 2022 ruim boven de 50.000, wat op ongeveer 6.300 voltijds equivalenten komt.

Fig. 2 – Evolutie van de projectsourcingactiviteit sinds 2011

Projectsourcing wordt in een aantal specifieke sectoren of voor bepaalde profielen ingezet (zie Fig. 3), waarbij het aandeel Engineering, ICT en Office opvallen, maar ook Medical niet onbelangrijk is.

Fig. 3 – Sectoren met gebruik vanprojectsourcing

Let op! Niet alle projectsourcing bedrijven die actief zijn in ons land zijn ook aangesloten bij Federgon. Cijfers van deze bureaus worden niet gerapporteerd. Het werkelijk aantal mensen dat op deze manier in organisaties werkt, is dus veel hoger.

3. Freelancers

Cijfers over freelancers zijn een lastige: instanties als StatBel beschouwen freelancers niet als een aparte groep maar als een onderdeel van de grote groep zelfstandigen in ons land. Hierdoor is het niet mogelijk om aparte data aan te leveren over de groeiende populatie freelancers. Strikt genomen zijn ze inderdaad zelfstandigen, maar dan wel een heel bijzondere subgroep die kennis, creativiteit, ervaring en tijd ter beschikking stelt in een B2B omgeving. In organisaties dus, waar ze als individu ook bijdragen aan het succes van de organisatie, zij aan zij met de werknemers daar. In Nederland wordt door het CBS (Centraal Bureau voor Statistiek) wel apart en in detail gerapporteerd over zzp-ers (freelancers) waardoor trends in dit deel van de arbeidsmarkt daar goed te monitoren zijn.

Wat is er wel aan data beschikbaar over freelancers? Sinds 6 jaar publiceert Unizo hun jaarlijks Freelancer Focus rapport met enkele cijfers en resultaten van een bevraging. Daarnaast is er de tweede editie van het onderzoek van SERV waarin onderzoekster Katrien Penne een poging doet om tendensen en cijfers over het aantal freelancers in onze regio voor te leggen.

Beide onderzoeken trekken dezelfde conclusie: Vlaanderen telt jaar na jaar meer freelancers. Tussen 2015 en 2021 steeg het aantal met maar liefst 73% van 119.000 tot 206 018. (Fig. 4) De grootste sprong zien we in 2021 met een toename van bijna 30.000 freelancers. Voor België schat SERV het aantal freelancers al op meer dan 300.000 in 2022.

Fig. 4 – Evolutie van het aantal freelancers inVlaanderen 2015 – 2022

Deze ondernemers zijn vooral actief in management- en bedrijfsadvies (27%) en communicatie, reclame, vormgeving en fotografie (22%), gevolgd door IT-dienstverlening (16%). Wie die freelancers zijn, varieert sterk en gaat van IT-experten over copywriters tot maaltijdkoeriers. (zie Fig. 5)

Fig. 5 – Segmentverdeling van de 206.000 freelancers in Vlaanderen

Voor organisaties is het zaak de snel groeiende groep freelancers in onze arbeidsmarkt op te volgen: het zijn hoogopgeleide professionals, profielen waar veel vraag naar is. Een aparte en structurele rapportering over hun positie in de arbeidsmarkt door overheidsinstanties is daarom meer dan wenselijk.

Statement of Work (SoW)

Wereldwijd onderzoeksbureau Staffing Industry Analysts (SIA) noemt SoW ‘een van de grootste groeiende gebieden van contingent programmamanagement’. Voor België zijn er geen cijfers bekend, maar SIA rapporteert (op basis van schattingen) jaarlijks wereldwijde ‘spend’ van alle categoriën inhuur (zie fig. 6). In hun indeling valt SoW onder ‘direct work engagement’. Hieruit kan je afleiden dat SoW 48% uitmaakt van alle uitgaven aan extern werk.

Ter vergelijking: ‘Staffing’ maakt in het SIA overzicht slechts 7% van alle wereldwijde spend uit; Staffing omvat oa. uitzendarbeid, projectsourcing en ook alle inhuur via platformen, dus alle zogenaamde ‘time&material’ of T&M uitgaven waarbij per uur wordt gefactureerd. Of anders gesteld: het volume aan SoW is 6 tot 7 maal groter dan de omzet bij het ‘uurtje-factuurtje’ inhuren. We nemen aan dat die verhouding ook in België geldt. Met andere woorden: geeft je organisatie €100 uit aan uitzendarbeid en projectsourcing, dan is de kans groot dat ze €600 aan SoW uitgeeft.

Fig. 6 – The Workforce Solutions Ecosystem– Update 2022 , SIA

Download de Juridische gids inzetten extern talent in België

NextConomy is trots op deze eerste bundeling ooit van het wetgevend kader voor het inzetten van externe talenten in België. Deze gemakkelijk te begrijpen handleiding is het resultaat van eigen onderzoek en ervaringen, aangevuld met juridische kennis van partners. Download gratis de Juridisch gids inzetten extern talent in België.