Een kritische kijk op de arbeidsmarkthervorming in het federale regeerakkoord De Wever I
Het federale regeerakkoord van De Wever I bevat ingrijpende hervormingen voor de Belgische arbeidsmarkt. Deze maatregelen focussen op een evenwicht tussen werkzekerheid, sociale bescherming en flexibiliteit. Maar wat betekent dit in de praktijk? We vroegen het aan enkele experten uit de sector.
Het federale regeerakkoord van De Wever I – dat eind januari 2025 werd voorgesteld – bevat ingrijpende hervormingen voor de Belgische arbeidsmarkt. Deze maatregelen focussen op een evenwicht tussen werkzekerheid, sociale bescherming en flexibiliteit. Voor zowel de uitzend- als zorgsector brengen deze hervormingen naast kansen ook uitdagingen met zich mee.
Een van de meest besproken maatregelen in het kader van thema’s waarover NextConomy bericht, is het overleg met sociale partners om een kader te ontwikkelen voor niet-aanwervingsclausules in de uitzendsector. Daarnaast wordt, volgens het regeerakkoord, het gebruik van projectsourcing in de zorgsector ontmoedigd. Maar wat betekent dit in de praktijk? We vroegen het aan enkele experten uit de sector.
Niet-aanwervingsclausules in de uitzendsector
Leen Verwimp, Unit Manager bij Express Medical, is niet gekant tegen de introductie van een fair wettelijk kader: “We staan volledig achter het idee van een correcte vergoeding voor de selectie van kwalitatieve profielen binnen de uitzendsector. Tegelijk vinden we het essentieel dat er maatregelen komen die onethische praktijken voorkomen. Het is belangrijk dat het raamwerk ervoor zorgt dat uitzendbedrijven niet alleen rechtvaardig beloond worden voor hun werk, maar ook dat de belangen van zowel werkzoekenden als werkgevers worden beschermd tegen misbruik.”
Sidney Ameel, zaakvoerder van Caresquare, ziet echter een mogelijk risico in de politieke besluitvorming: “Er is een gevaar dat sectorale lobby’s de regelgeving rond niet-aanwervingsclausules zullen beïnvloeden. Dit kan het evenwicht tussen misbruikpreventie en de duurzaamheid van uitzendwerk verder verstoren.”
Ook Hanna Goemans, CEO van ClickCare, bekijkt de maatregel kritisch: “ClickCare is geen uitzendbedrijf, maar we begrijpen het nut van deze maatregel. Bedrijven investeren in hun netwerk en personeel. Maar als afwervingsfees worden geschrapt, zal dit resulteren in minder interim, freelance en projectsourcing, wat de flexibiliteit in de zorgsector verder kan beperken.”
Daarnaast stelt Sidney Ameel zich de vraag hoe deze regels concreet zullen worden uitgewerkt: “Er is nood aan duidelijke kaders die misbruik voorkomen zonder dat ze de sector verder verstarren. We mogen niet vervallen in overregulering die de flexibiliteit van de arbeidsmarkt kan ondermijnen.”
Projectsourcing in de zorg: een bedreiging voor flexibiliteit?
Het regeerakkoord stelt ook dat het gebruik van projectsourcing in de zorgsector ontmoedigd zal worden. Dit roept veel vragen op bij aanbieders van extern talent.
Leen Verwimp benadrukt dat uitzendarbeid een duurzamer alternatief kan zijn: “Bij Express Medical werken we sinds 2019 bewust met uitzendarbeid van onbepaalde duur. Dit zorgt voor eerlijke en transparante arbeidsvoorwaarden en waarborgt de continuïteit van de zorg.”
Maar er leeft ook bezorgdheid over de impact van deze maatregel. Sidney Ameel waarschuwt: “Projectsourcing mag niet de oplossing zijn voor structurele tekorten, maar een beperking van flexibele arbeidsvormen zal de problemen niet oplossen. Het gebruik van tijdelijke expertise, bijvoorbeeld om piekbelasting in werkplanningen en veranderingstrajecten aan te pakken, kan net een deel van de oplossing zijn.”
Hanna Goemans wijst op de keuzevrijheid van zorgprofessionals: “Zorgverleners kiezen vaak bewust voor projectsourcing of freelance, niet omdat ze geen vast contract vinden. Als dit als optie wordt afgeschaft, dan zullen velen de zorgsector verlaten, in plaats van een vaste job te nemen.”
Zorgverleners kiezen vaak bewust voor projectsourcing of freelance, niet omdat ze geen vast contract vinden. Als dit als optie wordt afgeschaft, dan zullen velen de zorgsector verlaten, in plaats van een vaste job te nemen.
Daarnaast stelt Leen Verwimp vragen over de haalbaarheid van de maatregel: “Hoe gaat de federale regering deze maatregelen invoeren zonder de zorgsector verder onder druk te zetten? Er is vandaag al een grote uitstroom, met ook hoog ziekteverzuim. Striktere regels rond tijdelijke contracten kunnen de situatie nog verergeren.”
Wat betekenen deze maatregelen voor de toekomst van de zorgsector?
Volgens Leen Verwimp brengen de maatregelen uit het federale regeerakkoord zowel voordelen als risico’s met zich mee. Positieve punten zijn onder andere:
- De stimulering van uitzendarbeid met onbepaalde duur
- Meer aandacht voor goede arbeidsvoorwaarden en de aantrekkelijkheid van het zorgberoep
- Extra investeringen in gezondheidszorg
- Bijkomende mogelijkheden voor bijscholing en loopbaanontwikkeling
Toch zijn er volgens haar ook risico’s, zoals:
- De impact van strengere regels rond tijdelijke contracten in een sector met een hoge uitstroom en absenteïsme
- De geplande sluiting van ziekenhuizen ’s nachts, waardoor medewerkers die bewust kiezen voor nachtdienst, mogelijk zullen uitstromen
- Het risico op een verkrampte zorgmarkt door een beperking van flexibele werkvormen
- De onzekerheid van de te verwachten wettelijke maatregelen voor verpleegkundigen die momenteel via projectsourcing werken
- De vrees dat de focus op vaste contracten geen oplossing biedt voor de personeelstekorten
Hanna Goemans benadrukt het belang van samenwerking: “Samenwerking is de sleutel. Interim, freelance en projectsourcing dragen allemaal bij aan het succes van de zorgsector. In plaats van beperkingen op te leggen, moeten we kijken hoe we deze werkvormen slim kunnen combineren.”
Samenwerking is de sleutel. Interim, freelance en projectsourcing dragen allemaal bij aan het succes van de zorgsector. In plaats van beperkingen op te leggen, moeten we kijken hoe we deze werkvormen slim kunnen combineren.
Ook Sidney Ameel waarschuwt dat extra regelgeving een negatieve impact kan hebben: “De zorgsector heeft élke werkvorm nodig. Het beperken van de ene optie zal niet automatisch de andere versterken. We moeten kijken naar duurzame oplossingen, met een open blik naar de toekomst.”
Hoe kijkt de sectorfederatie Federgon naar dit thema?
De inzet van uitzendkrachten, projectsourcingmedewerkers en freelancers in de zorgsector ligt onder vuur. Volgens Paul Verschueren, Directeur research & economic affairs bij Federgon, berust veel van deze kritiek op misverstanden en casuïstiek. “Er leeft het idee dat externe aanbieders zorgmedewerkers ‘weglokken’ om hen later als zelfstandige, uitzendkracht of projectsourcingmedewerker te laten terugkeren naar dezelfde zorginstellingen,” zegt hij. “Er zullen zeker zo’n gevallen zijn, maar dit is eerder anekdotisch, zeker niet de regel. Het leidt vooral af van een constructieve discussie over de plaats van deze instrumenten in de zorgsector.”
Paul Verschueren onderschrijft hiermee de hierboven vermelde stelling van Hanna Goemans dat heel wat zorgmedewerkers er bewust voor kiezen om hun loopbaan zelf in handen te houden. “Zij willen niet per se in een vast dienstverband werken en zoeken meer flexibiliteit,” legt hij uit. “Ze staan op de payroll van een externe aanbieder omdat dat beter aansluit bij hun noden en ambities.” Toch ervaren veel zorginstellingen dit als problematisch. “Dat komt voort uit een ietwat gedateerde visie op werk en loopbanen,” stelt hij. “In een sector waar een groot tekort aan personeel is, moeten we mensen net de vrijheid geven om de werkvorm te kiezen die het best bij hen past.”
Federgon heeft een duidelijke visie over niet-afwervingsbedingen. “Als een zorginstelling een uitzendkracht of projectsourcingmedewerker rechtstreeks in dienst wil nemen, dan staat daar een afwervingsvergoeding tegenover. Die vergoeding houdt rekening met de al gewerkte periode, en is door de partijen contractueel bepaald” legt de Federgon-topman uit. “Dat voorkomt dat externe aanbieders worden ‘leeggeroofd’ en dat er een evenwichtige samenwerking tussen alle partijen tot stand komt.”
Daarnaast wil hij ook komaf maken met de mythe dat flexibele medewerkers veel duurder zouden zijn dan vaste krachten. “De stelling dat een uitzendkracht of freelancer tweeëneenhalf maal meer kost, klopt gewoon niet,” geeft hij aan. “De verloning gebeurt voor uitzendkrachten volgens het ‘user pay’-principe, dus volgens de officiële barema’s.” Bovendien, zo merkt hij op, hebben veel zorggroepen zelf inspraak in de loontarieven via openbare aanbestedingen. “Het is opmerkelijk dat ze enerzijds klagen over de kosten, terwijl ze anderzijds zelf de voorwaarden bepalen.”
Voor Paul Verschueren is de oplossing duidelijk: “Het is niet door flexibel werk te verbieden dat je extra vast personeel vindt. Een groep van zorgmedewerkers wil de loopbaan in handen nemen en zit vandaag in de driver’s seat. Laat hen dus zelf kiezen hoe ze willen werken. Het zal erop aankomen de belangen en verwachtingen van zorgmedewerkers en zorginstellingen in evenwicht te brengen. Dit is de enige manier om het personeelstekort op een duurzame manier aan te pakken.”
Het is niet door flexibel werk te verbieden dat je extra vast personeel vindt.
Wordt vervolgd…
Volgens deze experts is een overkoepelende aanpak nodig om de zorgsector écht te versterken. De komende maanden zullen uitwijzen hoe de federale regering de bovenstaande maatregelen concreet zal vormgeven. De sector blijft alleszins alert en roept op tot overleg en een doordachte implementatie.
Lees ook
