Steeds meer atypische werkvormen, hype of trend?

Is het loskoppelen van de ‘heilige drievuldigheid’ plaats (waar werk wordt verricht), tijd (wanneer werk wordt uitgevoerd) en actie (de uitvoering zelf) iets dat weer zal overwaaien? Of eerder iets waar we in de toekomst nog meer mee te maken krijgen?  Hieronder geef ik u enkele aandachtspunten die aan bod kwamen tijdens een tweedaagse brainstormsessie met een honderdtal HR-verantwoordelijken over dit thema.

Naast de centrale vraag hype of trend? werd ook nagedacht over welke rol HR kan ontwikkelen voor de externen, welke relatie HR moet opbouwen met inkoop, maar evenzeer over hoe de organisatie de meest ideale combinatie van alle werkvormen kan implementeren.

Wat is het meest bijgebleven?

Dit is een trend! Alle aanwezigen waren het eens: atypische werkvormen zijn geen tijdelijke hype, maar een fundamentele wijziging in de mentaliteit bij individuen, bij organisaties, in onze economie, maatschappij en cultuur.

Waar beginnen? Hoe krijg je als organisatie grip op al die evoluties en op wat er al organisch gegroeid is in de eigen organisatie? De aanwezigen hebben duidelijk nood aan een globaal kader en inspiratie om de aanpak te organiseren. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de vraag waar idealiter afkappingspunten worden gelegd, met andere woorden welke vormen van inhuur best wel of niet worden meegenomen in de oefening.

Werken met externen is als een mijnenveld betreden. Dat is het uitgangspunt en het advies van juristen. Zij cultiveren de angst om op grotere schaal met externen te werken vanuit hun kennis van de heersende regelgeving. Het gevolg is dat de meeste organisaties verkrampt en erg rigide reageren. Gelukkig zijn er enkelingen die opportunistisch stellen dat ze vast en extern talent als een geheel beschouwen en daar ook naar handelen.

Doorgaans hebben organisaties geen strategie. Men handelt erg pragmatisch, zonder veel visie en vooral zeer ad hoc. Atypische werkvormen, het overkomt de meeste als het ware. Het ontbreekt doorgaans aan een visie en een plan op langere termijn, ook al omdat enig zicht op wie of wat ze nu al extern inhuren totaal ontbreekt. Extern ingehuurd talent is daardoor niet meer dan iets om de gaatjes te vullen, iets om de flexibiliteit bij piekmomenten of bij ziekte op te vullen, maar ook niet meer dan dat. Zeker geen strategisch instrument waarmee je op lange termijn de wendbaarheid van de organisatie garandeert.

De vakbonden reageren uiterst defensief en argwanend. Hierdoor vermijden de meeste organisaties het gesprek met de vakbonden over deze meer toekomstgerichte werkvormen. Een gemiste kans voor beide partijen, want zoals gezegd, dit is een trend geen hype.

Vier tips

In mijn rol als Director HR Research bij Securex heb ik het fenomeen van de vele atypische werkvormen al geruime tijd onderzocht. België bevindt zich nog in een premature fase rond dit thema, maar studies en voorbeelden uit het buitenland geven ons toch al inzicht hoe je een en ander het best aanpakt.

Dit zijn mijn vier tips om een succes te maken van werken met externen:

1. Inventariseer wat het percentage externen is en neem hier een ruime definitie voor.
2. Bepaal de visie en strategie over werken met externen: wat is deel van de core business en wat niet? wat zijn de verwachtingen van de doelgroep talenten, vast of freelance? …
3. Denk na over een IT-systeem om je externen en leveranciers te beheren: de zogeheten Freelance Management Systemen (FMS) of Vendor Management systemen (VMS).
4. Dat alles zal impact hebben op de rol van HR: ga voor een herdefiniëring van de rol van HR waarbij het beheer van alle aanwezige talenten centraal staat en bijgevolg ook de samenwerking met Inkoop.

Atypische werkvormen zijn here to stay, en daarom ook een kans voor HR om zichzelf op de strategische agenda van de organisatie te plaatsen. Schaarste aan talent is immers dé grootste bezorgdheid van de CEO.

Focus

De focus extern houden, de business maximaal ondersteunen en relevant blijven, zijn de beste remedies om niet volledig buiten spel gezet te worden. Want ook de HR-functie ontsnapt niet aan de veranderingen waarmee we dit artikel zijn begonnen. HR zal morgen fundamenteel anders worden ingevuld dan vandaag, dat is zeker.